Nhắc đến lan phi điệp đột biến, chắc hẳn hầu như ai cũng biết đến nó bởi vì chúng thật sự đang là tâm điểm của giới chơi lan bởi độ độc lạ và vô cùng có giá trị. Hiện nay nhiều nhà vườn trồng lan chuyên về hàng đột biến ( hàng var) có giá trị lên đến hàng chục, hàng trăm tỷ đồng. Do đó, lan phi điệp đột biến chắc chắn không thể bỏ qua, một dòng lan mà bất cứ ai mê lan đều muốn sở hữu được nó. Vậy lan phi điệp đột biến là gì, có những loại lan phi điệp đột biến nào đang làm mưa gió giới chơi lan hiện nay?

I – Thế nào là lan đột biến?

Đột biến là gì?

Đột biến sinh học là những biến đổi bất thường trong vật chất di truyền ở cấp độ phân tử (ADN, gen) hoặc cấp độ tế bào (nhiễm sắc thể), dẫn đến sự biến đổi đột ngột của một hoặc một số tính trạng, những biến đổi này có tính chất bền vững và có thể di truyền cho các đời sau. Đột biến là quá trình xảy ra đột ngột, riêng rẽ, ngẫu nhiên, không định hướng ở cơ thể sống trong điều kiện tự nhiên. Đa số là đột biến gen là đột biến lặn và có hại, một số ít có lợi và có ý nghĩa rất lớn đối với quá trình tiến hóa và chọn giống, còn có những đột biến không có hại cũng không có lợi cho cơ thể mang đột biến (Đột biến trung tính). Những cá thể mang đột biến đã biểu hiện trên kiểu hình của cơ thể gọi là thể đột biến.

Chúng ta cần phân biệt đột biến với thường biến:

Thường biến là những biến đổi ở kiểu hình của cùng một kiểu gen, phát sinh trong đời cá thể dưới ảnh hưởng của môi trường, không do sự biến đổi trong kiểu gen (không liên quan đến cơ sở di truyền).

Chính vì thế, chúng ta hay gặp những cây lan độc lạ khi mua về nhưng trồng thuần tại vườn nhà thì chúng lại hoàn toàn bình thường thì không phải là đột biến đâu các bạn nhé! Điển hình nhất là dòng lan quế trắng tháng 8, mới đầu mua về thì chúng xếp rụt rịt, cố ngắn, lá to nhìn rất đẹp nhưng chỉ sau 1 năm ở vườn nhà tôi thì cổ chúng thuôn dài ra, lá dài và nhỏ hơn. Qua tìm hiểu thì tôi mới biết chúng bị thiếu nắng nên biến đổi như vậy. Và đây là sự thường biến hết sức bình thường của cây lan dưới những môi trường khác nhau.

Thế nào là lan đột biến?

Những cây lan đột biến cũng tuân theo những quy tắc trên, cần phải đảm bảo các yếu tố sau:

Chúng mang kiểu hình đơn lẻ khác với những cá thể khác trong quần thể.

Chúng có khả năng sinh sản và di truyền sang những thế hệ sau.

Cây lan đột biến, có thể đời sau không thể hiện kiểu hình khác biệt nữa, đơn giản bởi vì kiểu hình khác biệt ấy nằm trong gen lặn, nó không thể hiện kiểu hình đó khi có gen trội song hành.

Cây lan đột biến thể hiện liên tục kiểu hình khác biệt cho nhiều đời sau, khi đủ lâu, đủ số lượng cá thể các đời thì có thể tách ra thành loài mới.

Do vậy, khi nhắc đến lan đột biến thì chúng ta ko nhất thiết cứ phải cho rằng hoa của chúng khác biệt mà bất cứ bộ phận nào của cây có sự biến dạng và di truyền được gen thì đều coi là đột biến.

Đối với dòng lan phi điệp:

Với đặc điểm là cấu trúc nhiễm sắc thể lỏng lẻo nên chúng rất dễ thay đổi cấu trúc hình thể như thân, lá, hoa ở những điều kiện nhiệt độ, ánh sáng khác nhau chúng khác nhau. Chính đặc điểm này làm cho lan phi điệp ở mỗi vùng miền khác nhau có hình thái khác nhau.

Và cũng chính đặc điểm này làm cho lan phi điệp có nhiều dạng đột biến nhất (nào là giả hạc trắng, giả hạc 5ct, lưỡi bệt, mắt hồng, mắt xước,…) Do đó với những dòng lan đột biến thì việc cấy mô đỉnh sinh trưởng cũng không mang lại kết quả 100% giống mẹ (do tác động của môi trường, hóa chất phòng thí nghiệm,…)

Tại sao cây lan đột biến lại có giá tiền tỷ?

TSKH Trần Duy Quý, Viện trưởng Viện Nghiên cứu hợp tác Khoa học Công nghệ Châu Á Thái Bình Dương, đồng thời cũng là Chủ tịch Hội Hoa lan Hà Nội cho biết: “Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen xảy ra ở cấp độ phân tử tại một điểm nào đó trên phân tử ADN và có liên quan đến sự thay đổi về số lượng, thành phần, trật tự các cặp nucleotide trong gen. Có rất nhiều kiểu biến đổi về cấu trúc gen, trong đó những biến đổi liên quan đến 1 cặp nucleotit trong gen được gọi là đột biến điểm…”

Quý cũng cho biết thêm, trong tự nhiên, tất cả các gen đều có thể bị đột biến không riêng gì hoa lan nhưng với tần số rất thấp (1/1000000-1/10000). Tuy nhiên tần số đột biến có thể thay đổi tùy thuộc vào các tác nhân gây đột biến. Tác nhân gây đột biến có thể là các chất hóa học (thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ,…), các tác nhân vật lý như tia phóng xạ (Tia X, Tia α, Tia β…) hoặc các tác nhân sinh học như virus có trong cơ thể hoặc môi trường bên ngoài cơ thể. Đột biến gen có thể xảy ra ở tế bào sinh dưỡng và tế bào sinh dục.

Như vậy có thể thấy, lan đột biến cực hiếm và hiện nay chúng đang có những gen mang lại vẻ đẹp độc đáo nên được rất nhiều người săn lùng. Chính điều này đã góp phần mang đến những cây lan có giá vài chục triệu, vài trăm triệu và thậm chí là giá tiền tỷ.

Tuy nhiên, thị trường hiện nay mỗi mặt hoa phi điệp 5 cánh trắng ra đời nếu chưa có ai đặt tên là chúng sẽ có 1 cái tên, và nhắc đến phi điệp 5ct thì hiện nay có ngồi cả ngày không hết. Tại sao ư? Mỗi nhà vườn xổ được 1 bông lạ là có quyền đặt tên không theo bất cứ một xét nghiệm ADN nào cả, và thậm chí nguồn gen còn chưa ổn định nên chưa thể khẳng định chúng là lan đột biến. Chúng ta hay gọi chúng là lan đột biến nhưng đó chỉ là thói quen khi thấy một mặt hoa độc và lạ thôi, còn có thực sự chúng đột biến hay không thì còn phải nghiên cứu chứ không phải thích thì đặt tên và được nhiều người công nhận rồi gọi nó là đột biến.

Trong tiếng Anh, tiếng latin thường được sử dụng trong các tài liệu khoa học thì Đột biến là Mutant, còn nghĩa của từ viết tắt VAR là variant, variety là biến thể, dạng, loại. Vậy một cây Lan có tên kèm theo var. …. có nghĩa là gì? Đó là một cây lan có biến dạng mà thôi ( có thể biến dạng ở lá, hoa, rễ, quả… không nhất thiết là ở hoa). Từ var còn dùng để chỉ những biệt dạng lai tự nhiên, những biệt dạng thường biến. Những cây có biệt dạng ấy thường được coi là đồng danh của cây thuần chủng gốc.

Chính vì vậy, mọi mặt hoa độc, lạ, khác thường chúng ta đều có thể gọi chúng là var nhưng không chưa thể khẳng định chúng là đột biến.

Và dưới đây, mời các bạn cùng chiêm ngưỡng bộ sưu tập những mặt hoa lan phi điệp đang làm mưa gió thị trường hoa lan:

II – Các loại lan phi điệp đột biến đang làm mưa gió thị trường chơi lan hiện nay

1. 5 cánh trắng Juliet – vụ giao dịch 83 tỷ đắt nhất VN tính đến 5/7/2020

Đừng đi tìm số 1 vì Juliet chính là số 1. Đây là một cây lan phi điệp đột biến mới nổi nhưng cực kỳ xuất sắc. Khuôn bông tròn trịa, màu sắc trong trẻo không có điểm gì để chê. Đặc biệt là bộ cánh bầu là điều tôi cực kì ưa thích. Tuy nhiên là thích thôi chứ cái giá kia chắc cả đời làm cũng không nổi! Mời các bạn chiêm ngưỡng giò lan đắt nhất Việt Nam tính đến thời điểm hiện tại:

2. 5 cánh trắng Bảo Duy

Không còn xa lạ gì với anh em giới chơi lan, 5ct Bảo Duy từng có một cuộc giao dịch 2,7 tỷ đồng cách đây 2 năm khiến anh em hốt. Tuy nhiên số tiền này đến bây giờ cũng chỉ bằng con muỗi so với Juliet các bác nhỉ!

3. 5 cánh trắng Bạch Tuyết

5ct Bạch Tuyết này xuất hiện và được đặt tên lần đầu tại Hải Phòng. Bông 5ct Bạch Tuyết này với 5 cánh hoa trắng tinh,họng thuỳ sạch không lem màu, đôi mắt đậm màu rõ nét, mũi trắng tinh. Đặc biệt là phần lưỡi của nó như được phủ một lớp nhung tuyết trắng ngần tạo điểm nhấn cho bông hoa. Cũng có lẽ vì vậy mà nó có tên là Bạch Tuyết?

4. 5ct pt – 5 cánh trắng Phú Thọ: phi điệp đột biến phổ biến nhất Việt Nam

5ctpt chính là cái nôi của các thể loại lan đột biến ngày này. Tại sao ư? Cách đây đến hàng chục năm, khi phong trào chơi lan còn chưa rộ, lan phi điệp còn chưa có giá, chưa ai quan tâm đến lan đột biến thì 5ct pt đã là một bông hoa hậu của giới chơi lan rồi. Chúng được nhiều người trồng vì vẻ đẹp trắng tinh khôi chứ không vì mục đích kinh tế như ngày nay. Và cũng qua thời gian thì 5ct Phú Thọ đã trở thành loài lan 5ct đột biến phổ biến nhất hiện nay và chúng vẫn luôn giữ được giá trị phong độ của mình. Người chơi lan hay gọi 5ctpt là sữa ( ông Thọ).

5. 5ct HO – 5 cánh trắng Hiển Oanh

Liều thuốc ho ( HO – Hiển Oanh) là loài lan phi điệp đột biến song hành cùng với 5ct pt. Chính vì thế tôi hay gọi 2 loài lan này là loài lan đột biến quốc dân.

Khoảng những năm 2005 – 2006, trong những chuyến tầm lan trên bản, chị Oanh có mua được một bụi lan phi điệp tại Kim Bôi – Hoà Bình. Trồng trong vườn nhà được 1 năm thì cây cho hoa rất đẹp nên gia đình mới giữ lại và đặt tên là Hiển Oanh ( Tên vợ chồng anh chị). Ngày đó phong trào chơi lan rất thấp và giá trị cây lan này hầu như là không có. Gia đình cũng chia lại giống cho nhiều người. Nhiều khi gia đình chị cần tiền bán hết các loại lan đi nhưng giò lan này thì gia đình quyết giữ lại. Và cho đến bây giờ thì giá trị của nó đã cao đến như vậy. Cũng chính vì nguồn gốc này mà người ta đôi khi hay gọi 5ct ho là 5ct Hoà Bình.

6. 5ct Trường Sa

5ct Trường Sa cũng từng là cái tên làm điên đảo giới chơi lan. Có thể nói đây là một cái tên đi đầu trong phong trào nâng cao giá trị của những bông hoa lan đột biến. Chỉ sau vài cuộc giao dịch có giá vài trăm đến vài tỷ như thế này, những cuộc giao dịch chuyển nhượng giống lan quý giá trị cao đã diễn ra thường xuyên hơn và mọi người đều cảm thấy bình thường.

5ct trường sa cũng có 5 cánh trắng, mũi đỏ và má phớt hồng cực kì độc đáo.

7. 5ct Nha Trang

Khuôn bông Nha Trang tròn trịa, cân đối giống như một cô gái đang độ tuổi trăng tròn với 5 cánh hoa trắng tinh khiết tròn trịa và cân đối, đường nét mềm mại bắt mắt. Đặc biệt là phần lưỡi ống hình trái tim được bo nhọn ở phần đuôi. Lưỡi hoa có kích thước cân đối chỉ to hơn cánh hoa một chút tạo nên tổng thể bông hoa rất cân đối.

Hai mắt màu hồng nhạt, mũi đậm hơn một chút tạo nên điểm nhấn cho bông. Đây quả là một mặt bông lan phi điệp đáng sưu tầm.

8. 5ct Lâm Xung – Đỉnh cao hàng var bệt

Nếu để nói về hàng var ưa thích thì chắc chắn bông Lâm Xung này tôi không thể loại bỏ. Một tuyệt tác của thiên nhiên mà không phải ai cũng có thể sở hữu. Dù nó đắt thật đấy nhưng cũng vô cùng hiếm, đôi khi bạn cần phải có duyên mới rước được em vấy về.

5ct Lâm Xung có xuất xứ từ vùng núi chúa Ninh Thuận.

Bông 5ct Lâm Xung là đỉnh cao của sự kết hợp các tính trạng của một bông hoa 5 cánh trắng và lưỡi bệt màu tím bắt mắt.

5 cánh trắng tinh chứ không có chút phớt tím nào nhé các bác, đôi khi các bác thấy tím thì chắc là do màu tím của lưỡi hắt lên thôi.

Và đặc biệt là phần lưỡi bệt màu tím nhưng viền tuyết của lưỡi lại là màu trắng chứ không tím hết như những mặt hoa khác. Phần mũi của nó màu trắng càng khiến cho mặt bông nổi bao giờ hết!

Nếu như có tiền không biết tiêu gì chắc chắn tôi sẽ tậu ngay 1 vườn 5ct Lâm Xung về chơi cho đã =))

9. 5ct Củ Chi – 5ct Chợ Mơ

Vào năm 2012, trong 1 lần lang thang săn tìm hoa đẹp tại Chợ Mơ (Hà Nội). Anh Cường ( fb Cường Đông Dư) bén duyên với 1 khóm phi điệp xổ số của 1 người bán lan tại đây. Tại thời điểm mua lan, khóm phi điệp có 1 thân hoa bị gãy. Nhú được 1 nụ màu xanh cùng 2 thân già. Khoảng 2 tuần sau khi đưa về nhà, cây nở hoa. Vì thân hoa gãy, cây yếu nên hoa chưa đạt. Ngỡ ngàng trước vẻ đẹp của bông hoa quý. Và để lưu lại kỷ niệm ban đầu khi bén duyên với cây. Anh Cường lấy tên Chợ Mơ đặt cho bông hoa đó. 5ct Chợ Mơ ra đời từ đó. Để bảo tồn giống hoa quý, các năm sau đó anh Cường cắt ươm ki chứ không để xổ lại.

Mời bạn cùng chiêm ngưỡng vẻ đẹp của bông lan 5ct Củ Chi:

10. 5ct Vô Thường

Theo lời kể của anh Bằng (fb Bang Upes), cây Vô Thường có nguồn gốc rừng Lào. Khoảng tháng 4/2018, anh Hoàn ở Kon Tum (fb Hoang Klein) có mua nụ xổ số từ bạn bè ngoài cửa khẩu Lao Bảo. Sau đó anh Hoàn lại tiếp tục bán cây này lúc đang nụ cho anh Bằng ở Pleiku (fb Bang Upes). Thời gian đó, anh Bằng đi công tác nên vẫn gửi cây lại cho anh Hoàn chăm sóc. Tháng 5/2018, hoa nở, anh Bằng ủy quyền hoàn toàn cho anh Hoàn đặt tên và công bố mặt hoa lên mạng xã hội. Bông phi điệp đột biến 5ct đã có tên Vô Thường từ đó, người đặt tên là anh Hoàn. Hiện nay, giống cây Vô Thường trên thị trường rất rất ít, có tiền chưa chắc đã mua được. Và giá trị của bông Vô Thường cũng đang là 1 bông có giá trị kinh tế rất cao.

11. Phi điệp gái nhảy

Nó có tên là gái nhảy chẳng qua là nguồn gen của nó không ổn định. Chính vì thế chúng ta không thể gọi nó là phi điệp đột biến vì tính trạng của nó không thể duy trì được qua các thế hệ và bị biến đổi bởi môi trường. Mặc dù là cây con được nhân giống vô tính từ cây mẹ nhưng mỗi năm nó lại cho ra một màu bông khác nhau. Tuy nhiên thường thì màu hoa ổn định nhất của nó là màu hồng. Khuôn bông thì không thay đổi. Phi điệp gái nhảy với 5 cánh hoa ( đa số là màu hồng hoặc ám, rất ít khi trắng ) cong nhìn rất bay, đôi mắt hồng, lưỡi ống xinh xắn và nhọn ở đầu lưỡi tạo cho nó một tổng thể rất mềm mại và cân đối. Phi điệp gái nhảy hiện nay có giá rất mềm cho các bạn tranh thủ tậu về chơi.

12. Hồng Mỹ Nhân

Một mỹ nhân xuất chúng trong làng điệp var nhưng lại được xuất xứ từ Thái Lan. Mặc dù nhập khẩu từ nước bạn nhưng bông này chưa nhân giống công nghiệp được do gen di truyền không thành công trong quá trình nuôi cấy mô. Chính vì thế nó còn rất đắt đỏ chứ không phổ biến đại trà để chúng ta dễ dàng sưu tầm.

Hồng mỹ nhân có cánh hoa màu hồng phớt nhẹ, cuối mỗi cánh thường có màu đậm hơn tạo điểm nhấn cho bông. Hồng mỹ nhân cũng có lưỡi ống khá nhỏ màu hồng phớt và mắt màu hồng phấn. Mặc dù là hồng mỹ nhân nhưng nó vẫn có mũi màu tím nhạt nên chưa đạt được đỉnh cao của phi điệp hồng.

Dù vậy, đây vẫn là một mặt hoa đẹp đáng để sưu tầm.

13. Hồng Yên Thuỷ

Hồng Yên Thuỷ có thân thủ khá đẹp. Nếu đủ nắng, lá cây dày mỡ màng và bóng mượt, lá chớm màu hồng. Nếu trong bóng râm thì cây xanh hơn. Nếu là dòng hồng đột biến các bạn sẽ thấy màu hồng nhạt ở cổ và viền của lá. Tuy nhiên để nhận biết hồng Yên Thuỷ qua thân lá thì không thể nào.

Hồng Yên Thuỷ có các cánh cong mềm mại, màu hồng hài hoà, phần mũi và mắt hồng nhạt. Đặc biệt là mắt hồng nhưng rất gọn và không lem. Môi tuyết nhung hình trái tim cực kì hấp dẫn. Chính những nét đẹp hài hoà này mà tạo nên một Hồng Yên Thuỷ ( hyt) rất hot đáng để chơi, ai không có thì hãy chiêm ngưỡng:

14. Hồng Xoè

Nguồn gốc của cái tên Hồng Xoè thật sự rất độc và lạ. Chuyện kể rằng 2 thanh niên đi mua lan ở Đông Anh, Hà Nội nhưng trên đường về không may bị xòe xe ( ngã xe) nên khóm lan gãy làm đôi. Để lưu giữ kỉ niệm này thì cái tên Hồng Xoè đã ra đời.

Phi điệp hồng xoè có màu hồng ngọc từ mắt, họng, cánh, mũi tạo nên vẻ đẹp hài hoà không lẫn đi đâu được. Lưỡi hoa nở căng hình trái tim cân đối và hơi đẩy ra trước, loe ở 2 bên và chụp lại ở phần đầu lưỡi. Hai mắt của phi điệp hồng xoè phớt nhẹ và cân đối, chiếc mũi hồng đậm hơn chút rất dễ thương:

15. 5ct Hà Đông

5ct hà Đông trắng tinh khôi kể cả 5 cánh hoa cũng như mũi. Tuy nhiên mắt chúng hơi ngả vàng. Cây có mùi hương quyến rũ. 5ct Hà Đông nguồn gốc từ rừng rất dễ bị nhiều người nhầm so với dòng lan phi điệp trắng Hawaii.

Mua lan giống ở đâu ?

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều đơn vị cung cấp các dòng lan giống. Hôm nay, Vattulan.net xin giới thiệu đến bạn một địa chỉ chuyên cung cấp lan giống cấy mô, đảm bảo về chất lượng giống cũng như nguồn gốc giống.

Trung tâm Bảo tồn giống hoa lan – Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam là đơn vị trực thuộc Trung tâm Nông nghiệp Công nghệ cao là đối tác của Công ty TNHH Đầu tư và phát triển Nông Nghiệp Bền Vững được thành lập từ năm 2012 dưới sự quản lý của Tiến sĩ Hoàng Thị Giang – Chuyên gia về Công nghệ sinh học, công nghệ nuôi cấy mô tại trường Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam.

Nhận thức được sự cần thiết của việc nhân giống hoa lan và bảo tồn chúng, Trung tâm đã nuôi cấy thành công các Giống Hoa Lan quý, hiếm có nguy cơ cao và lai tạo thành công nhiều giống lan mới góp phần vào việc Bảo tồn, duy trì và đa dạng các Giống Hoa Lan ở Việt Nam. Các giống lan được Trung tâm bảo tồn và lai tạo thành công phải kể đến như: Phi điệp lá mít, phi điệp tím Hòa Bình, phi điệp Lạng Sơn, Trầm Điện Biên, trầm Hồng Long, Giả hạc Asa, Phi điệp Cúc Phương, EASO, Thác Khói, Địa lan Kiếm… nhiều giống khác đang được lai tạo. Sự ủng hộ và tin tưởng của khách hàng sẽ trở thành nguồn cảm hứng lớn lao cho Trung tâm nghiên cứu và phát triển thêm trong lĩnh vực Hoa Lan.

Trên thị trường, giá một cây lan giống rất đa dạng dao động từ 15.000VNĐ/cây đến hàng triệu đồng cũng có. Tuy nhiên, tại Trung tâm giá một cây giống chỉ có mức trung bình 30.000VNĐ/cây, một mức giá vô cùng phải chăng phù hợp với túi tiền của những người đam mê lan nhưng lại không có kinh tế.

Để mua giống tại Trung tâm vô cùng đơn giản, bạn chỉ cần liên hệ:

HOTLINE: 0862.060.008

WEBSITE: Gionghoalan.net – Vattulan.net

ĐỊA CHỉ: Phòng trưng bày và giới thiệu sản phẩm – Học viện Nông nghiệp Việt Nam – TT. Trâu Quỳ – Gia Lâm – Hà Nội

Hãy cùng xem một số hình ảnh cây giống tại Trung tâm nhé:

Kết luận:

Tôi không dám đề cập tới giá của các loài lan đột biến vào đây bởi vì thị trường chơi lan hiện nay sôi động hơn bao giờ hết, chẳng khác nào chứng khoán. Có thể ngày nay chúng giá 1tr/cm nhưng ngày mai có thể lên đến 2-3tr/cm hoặc có thể mất giá đi. Giá trị tôi đưa ra chắc là vô nghĩa nên thôi bỏ qua đi.

Thị trường lan đột biến đúng là sôi động, là người chơi lan thông thái các bạn nên cẩn trọng trước những chiêu trò làm giá của nhà vườn lớn. Nên có chơi lan các bạn nên tìm hiểu kĩ, đừng thấy người ta ăn nên làm ra thì vay tiền làm giàn, tậu giống về. Có dễ dàng thì sẽ có rủi ro các bạn ạ, đời ai cho không ai cái gì đâu.

Nguồn: Sưu tầm

Xem thêm:

>>> Cảnh Giác Khi Mua Lan Đột Biến Rao Bán Tràn Lan Trên Facebook

>>> Bịa Giá Trên Trời – Người Chơi Lan Khiến Thị Trường Náo Loạn

>>> Lan Giả Hạc Di Linh Xuân – Đặc Điểm, Nguồn Gốc Và Cách Chăm Sóc